داروهای بی‌حسی موضعی رایج‌ترین داروی مصرفی توسط دندانپزشکی است و بنابراین داشتن اطلاعات کامل در ارتباط با فارماکولوژی و تکنیک‌هایتزریقالزامیاست.در تزریق بی‌حسی موضعی برحسب ضخامت، وجود یا عدم وجود میلین، اعصاب حسی به تفاوت تحت تأثیر بی‌حسی موضعی قرار می‌گیرند. با توجه به اهمیت بی‌حسی موضعی در دندانپزشکی، این کتاب در واقع یک مجموعه‌ی فشرده از نکات تکنیکی در ارتباط با بی‌حسی موضعی است.

بی حسی موضعی (Local Anaesthesia) یکی از روش های بسیار رایج دندانپزشکی ها به شمار می رود که کار بیمار و دندانپزشک را تسهیل می بخشد. موادی که به این منظور استفاده می شوند، در عین دارا بودن مزایای فراوان، ممکن است عوارض و پیامدهایی را برای افراد مبتلا به بیماری های سیستماتیک ایجاد کند. به همین دلیل آگاهی و شناخت کامل آنها برای دندانپزشکان امری ضروری است. در این مطلب سعی شده که اطلاعات جامع و مختصری از مشخصات بی حسی های موضعی ارائه گردد و در جهت کاهش پیامدهای منفی، گامی برداشته شود.

فاكتورهای موثر در کارایی و دوام بی حسی های موضعی:

* تزريق صحيح آناتوميك دارو در مجاورت عصب مورد نظر

* خواص شيميايی دارو؛ مانند حلاليت در غلاف عصبی يا حضور رگ فشار همراه با فعاليت داخلی دارو

طبقه‌بندی شيميايی بی حسی های موضعی:

* استرها :Benzocaine, cocaine, procaine, propoxycaine, Tetracaine

* آمیدها : Articaine, Bupivacaine, lidocaine, mepivacaine, prilocaine, Ropivacaine

راه ساده تشخيص استر يا آميدی بودن LA: اگر حرف “I” در perfix دارو بود، آميد است؛ مانند lidocaine

- با توجه به بالاتر بودن ريسك واكنش آلرژيك داروهای استری نسبت به آمیدی ها، از آنها به عنوان بی حسی موضعی انتخابی استفاده می شود. بی حسی های موضعی تزریقی در واقع بازهای ضعیف با میزان Pka حدود 7/8 تا 7/9 هستند كه به دو فرم خنثی يا بيس آزاد (ليپوفيل) و كاتيونيك يا بار مثبت (هيدروفيل) وجود دارند.

نکات تکمیلی:

- به عنوان قانون كلی، مدت زمان بی حسی در بافت نرم بيشتر از  پالپ باقی می ماند.

- بی حسی های موضعی با اثر طولانی مدت مانند بوپی واكائين، قوياً محلول در چربی و محكم به ساختارهای lipid و پروتئين غشاء عصبی هستند. آنها وقتی به صورت بلاك منديبولار تزريق می شوند، باند شده و بی حسی پالپی طولانی می دهند، ولی در حالت انفيلتره يا PDL كوتاه اثرند.

-بی حسی های موضعی دارای خاصيت ذاتی گشادکنندگی عروق هستند، به خصوص ليدوكائين. به طوری كه بدون رگ فشار به سرعت از محل تزريق پخشی میشوند. مپی واكائين و پريلوكائين اثر وازوديلاتوری كمتری دارند و بدون رگ فشار نيز تا 55-30 دقیقه بی حسی پالپی فراهم می کنند.

حداكثر دوز mg/kg مجاز و حداكثر Total (اعداد پرانتز نظر آقای مالامد است كه محافظه‌كارانه است):

ليدوكائين 2% : mg/kg (5/4)7----mg(200)500

مپی واكائين 2% : (4/5)6/6----(300)400

پريلوكائين 4% : (6) 8---- (400) 600

آرتيكائين 4% : (5)7----- (144) 500

بوپی واكائين 0/5% : 1/3----90

مزايای افزودن رگ فشار (vasoconstrictors) به بی حسی های موضعی :

- كاهش كليرنس بی حسی موضعی

- كاهش مقدار كلی دارو

- افزايش مدت و عمق بی حسی

- كمك به هموستاز

غلظت رگ فشار لازم برای بهبود مدت اثر، بين 1/100.000 و 1/200.000 است. غلظت optimum رگ فشار برای هموستاز به LA بستگی دارد: در ليدوكائين 1/20000 و در پريلوكائين و بوپی واكائين 1/50000 كافی است.

در مواردی که رگ فشار نتوان بكار برد، مپی ‌واكائين 3 و2% یا پريلوكائين 4% بدون رگ فشار می تواند بی حسی پالپی قابل قبولی ايجاد كند.