بهتر است از چه نوع آنتی بیوتیکی در دندانپزشکی استفاده کنیم
مهم ترین سوالی که یک دندانپزشک قبل از تجویز آنتی بیوتیک باید از خود بپرسد به انتخاب نوع آنتی بیوتیک مربوط نمی شود.حتی به دوز،نحوه مصرف و مدت مصرف آنتی بیوتیک هم محدود نمی شود.مهم ترین سوال دندانپزشک در مورد انتی بیوتیک ها این است که آیا اصلا نیازی به تجویز آنتی بیوتیک وجود دارد یا نه!
موارد نیاز به تجویز آنتی بیوتیک ها در درمان کانال ریشه بسیار بسیار محدود است.وجود علایم سیستمیک( تب ، بی حالی و …) تریسموس غیر قابل توضیح،تورم و سلولیت فضاهای گردنی و صورتی، وجود نقص ایمنی و … تقریبا تمام مواردی را شامل می شوند که اندیکاسیون تجویز آنتی بیوتیک در درمان ریشه به حساب می آیند.
در هنگامی که بیمار درد دارد، دندان باید عصب کشی شود و در صورت لزوم موارد زیر در مورد تجویز انتی بیوتیک باید رعایت گردد
جهت اطلاع همکاران دندانپزشک یا کسانی که نقشی در درمان بیماریهای دهان دارند باید گفت : زمانی که اندیکاسیون واقعی تجویز آنتیبیوتیک وجود دارد بهتر است از چه نوع آنتیبیوتیکی استفاده کنیم؟
* در کتب مرجع «پنیسیلین خوراکی» به عنوان انتخاب اول در بیماران عادی ذکر شده است. ولی از آنجایی که «آموکسیسلین» آنالوگ پنیسیلین با جذب بهتر و دوام خونی بیشتر است، دندانپزشکان بیشتر مایلند از این آنتیبیوتیک برای درمان بیماران خود استفاده کنند که دلایل آنها منطقی هم به نظر میرسد. آموکسی سیلین در ترکیب با کلاونیکاسید (کو آموکسی کلاو) میتواند برای درمان بیماران دچار ضعف ایمنی گزینه عالی باشد.
*«کلیندامایسین» به عنوان انتخاب دوم به جای پنیسیلین (و آموکسی سیلین) پیشنهاد میشود. کلیندامایسین پخش خوبی در بافتها دارد و غلطت آن در استخوان میتواند حتی به میزان غلطت پلاسمایی آن برسد. ولی قیمت بالاتری هم دارد.
*«مترونیدازول» به تنهایی یا در تجویز اولیه اندیکاسیون ندارد؛ چون فقط بر بیهوازیها موثر است و در ترکیب با پنیسیلین، آموکسیسیلین و کلیندامایسین در صورتی که پاسخ بیمار به این داروها در چند روز مطلوب نباشد، تجویز میشود.
*از دسته ماکرولیدها، اریترومایسین دیگر در دندانپزشکی جایگاهی ندارد ولی دو داروی دیگر این دسته یعنی «آزیترومایسین» و به خصوص «کلاریترومایسین» برای عفونتهای اندودونتیک و داخل دهان قابل تجویز هستند و بر باکتریهای بیهوازی موثرند.
*سفالوسپورینها عملا برای عفونتهای دندانی توصیه نمیشوند؛ چون آلرژیزا بوده و جایگزین بیخطر پنیسیلین به شمار نمیروند و از طرف دیگر مزیتی هم بر پنیسیلین ندارند. نسلهای دوم و به خصوص سوم بر روی بیهوازیها موثرند.
*سپروفلوکساسین (از خانواده کینولونها) در درمان ریشه جایگاهی ندارد چون فقط بر روی هوازیها موثر است. تنها زمانی سیپروفلوکساسین میتوان تجویز کرد که یک پاسخ کشت از بیمار مبنی بر اتیولوژی باکتریهای هوازی به دست آمده باشد!
اکثر عفونتهای اندودونتیک در برابر داکسیسایکین (و کلا خانواده تتراسایکلینها) مقاوم شدهاند و بنابراین فقط در صورتی که هیچ کدام از آنتیبیوتیکهای اشاره شده قبلی قابل استفاده نباشد (که احتمال آن بعید است) داکسی سایکلین برای بیماران اندودونتیک تجویز میشود.
با توجه به توضیحات بالا آنتیبیوتیکهای تجویزی توسط دندانپزشکان برای عفونتهای با منشا کانال ریشه تعداد بسیار محدودی است و تنها یکی دو قلم از آنها بیشتر تجویزهای مارا تشکیل میدهند. بنابراین ما مجبور نیستسم آنتیبیوتیک خارق العاده یا عجیب و غریبی را برای درمان بیمارانمان تجویز کنیم (کاری که برخی همکاران میکنند و برای یک عفونت دندانی ساده مثلا یک فلوروکینولون تجویز میکنند).