در مورد ترمیمهای آمالگام مراجعین دندانپزشکی همیشه نگرانیهای زیادی دارند. مهمترین نگرانی از شنیدن اسم جیوه در ترکیبات این مواد ناشی میشود. همهٔ ما در مورد خواص سمی جیوه چیزهایی شنیدهایم بنابراین طبیعی است که نگران باشیم در مادهای داخل دهانمان جیوه به کار رفته باشد؛ اما به راستی جیوهٔ به کار رفته در این ماده که برای پرکردن دندان معمول است، چه قدر میتواند سلامتی ما را تهدید کند؟ آیا باید به دندانپزشک خود بگوییم که از کاربرد آمالگام در دندانهای ما خودداری کند؟
آمالگام دندانی (Dental Amalgam ) مادهای غیر همرنگ (نقره ای یا سیاه) است، که برای پر کردن دندان در مصارف دندان پزشکی از آن استفاده میشود. ترکیبات پودر آمالگام عمدتاً شامل نقره، قلع و مس می باشد که با نسبت مشخصی با فلز جیوه ترکیب شده و نهایتاً توده ای فرم پذیر و براق را جهت ترمیم دندان فراهم می سازد. شرکت های مختلف تولید کننده آمالگام دندانی درصد های مختلفی از نقره، قلع و مس را در محصولات خود به کار می برند که بیشترین درصد مواد متشکله آمالگام نقره است.
آمالگام به مدت بیش از صد سال است که در سراسر دنیا برای ترمیم دندان استفاده می شود. این ماده در سال ۱۸۱۲ توسط یک شیمیدان انگلیسی شناخته و در سال ۱۸۳۳ به دنیا معرفی شد.
آمالگام دندانی ماده اي با دوام، با كاربرد آسان، بسيار مقاوم به سايش، با استحکام فشاری بسیار بالا و نسبت به ساير مواد ترمیمی ارزانقيمت مي باشد. به دلايل مذكور، سالهاست اين ماده ، بعنوان انتخاب اول در بسياري از موارد، چه از نظر دندانپزشك و چه از نظر بيمار باقيمانده است. پس از اختلاط پودر آمالگام و جیوه ملغمه نهایی شکل میگیرد از این زمان دندانپزشک 2الی 4 دقیقه فرصت دارد تا توده نرم و شکل پذیر آمالگام را در دندان جای گذاری نماید(Condensation ) پس از گذشت این مدت زمان ملغمه سفت می گردد و پزشک مراحل Carving,Polishing and Finishing را بر روی ترمیم انجام می دهد. آمالگام نسبت به مواد ترمیم کننده دیگر مانند کامپوزیتها دارای طول عمر بالاتری است. بیشتر آمالگامها ۱۰ تا ۱۲ سال دوام میآورند در حالی که کامپوزیتهای دندانی نصف این مدت دوام میآورند. آمالگام بر اساس نظر بسياري از سازمانهاي معتبر جهاني مانند FDA كه در رابطه با سلامت افراد كار مي كنند، ماده اي بي خطر، قابل اطمينان و مؤثر در ترميم دندان مي باشد. به دليل تحمل بسيار بالاي آمالگام نسبت به نيروهاي قوي جويدن ،به ويژه در ترميم دندانهاي آسیای خلفی كه نيروهاي جويدن به شدت بر روی آنها اعمال مي گردد، توصيه مي شود.
آیا آمالگام سمی است؟
انجمن دندانپزشکان آمریکا (American Dental Association) در بررسی های علمی نتیجه گرفته است که آمالگام و کامپوزیت برای دندان ضرر نداشته و برای ترمیم آن موثرند. این شورا ابراز میکند که پر کردن دندان با آمالگام هیچ زیانی برای فرد در پی نخواهد داشت، و لذا جدای از مسائل زیبایی و خاص موردی، پر کردن دندان با موادی غیر از آمالگام به دلیل سمیت آمالگام توجیهی ندارد. آزمایشهای بالینی متعدد اخیر مدرکی دال بر ضررهای عصبی یا کلیوی مرتبط با آمالگام در کودکان 5 تا 7 سال نشان ندادند .مطالعات انجام شده نشان میدهد مقدار جیوه ای که روزانه از آمالگام آزاد میشود بسیار کمتر از سطح مجاز تعیین شده توسط سازمان بهداشت جهانی است.